شاید تا به حال، اصطلاح حقوقی رد مال را شنیده باشید و برایتان سوال پیش آمده باشد که منظور از این اصطلاح چیست؟ در ادامه با گروه وکلای پارسیان، همراه باشید تا مفصلا راجع به ردِ مال و انواع گوناگون آن صحبت کنیم.
رد مال چیست؟
ردِ مال در حقیقت به معنای، برگرداندن یا پس دادن مال به مالک اصلی‌اش می‌باشد. چنانچه شخصی، مالی را بدون اجازه مالک اصلی‌اش به سرقت برده یا به هر نحو دیگری تصرف نماید یا بدون اجازه مالک، مال را مورد معامله با دیگری قرار دهد؛ قاضی اقدام به صدور حکم ردِ مال به مالک می‌نماید و علاوه‌بر آن، معمولا متصرف ملزم است که خسارات وارده را نیز جبران نماید.
انواع مختلف ردِ مال
همان‌طور که اشاره شد، هرگاه شخصی اقدام به تصرف مال دیگری نماید، ملزم است که مال را به مالک برگرداند که در اصطلاح حقوقی به آن ردِ مال گفته می‌شود. اما با توجه به وضعیت موجود، ردِ مال انواع مختلفی دارد. رد عین مال، رد مثل مال و رد قیمی یا قیمت مال، انواع مختلف آن هستند.
در ادامه با ما همراه باشید تا به تفسیر هریک بپردازیم.
رد عین مال یعنی چه؟
چنانچه شخصی به هر نحوی اقدام به تصرف مال دیگری نماید؛ مطابق با حکم دادگاه ملزم به پس دادن یا برگرداندن همان مال تصرف شده و همچنین گاهی نیز ملزم به جبران خسارات وارده می‌شود. پس چنانچه اصل مال به مالک بازگردانده شود در اصطلاح حقوقی ردمال یا رد عین مال نامیده می‌شود.
رد مثل مال یعنی چه؟
گاهی اوقات سارق یا متصرف، امکان رد عین مال را به مالک اصلی ندارد. به طور مثال فرض کنید، سارقی گوشی موبایل شما را به سرقت برده و سپس اقدام به فروش آن کرده است. حال که مدتی از آن گذشته وی را دستگیر کرده‌اند و حکم ردِ مال و جبران خسارت برای وی صادر شده‌است. اما به جهت آنکه سارق، گوشی موبایل شما را به فروش رسانده و اکنون در دسترس نمی‌باشد؛ وی ملزم است که یک گوشی مثل همان را خریداری کرده و به شما تحویل دهد. در این صورت گفته می‌شود، رد مثل مال اتفاق افتاده است. بدین ترتیب، هرگاه امکان رد عین مال وجود نداشته باشد، متصرف ملزم به رد مثل مال است.
حال ممکن است، برایتان سوال مطرح شود، پس اگر رد مثل مال نیز ممکن نبود، تکلیف چیست؟ در ادامه همراه ما باشید.
رد قیمت مال یعنی چه؟
چنانچه سارق یا متصرف پس از دستگیری، امکان ردِ مال یا رد مثل مال برایش میسر نباشد، باید قیمت مال را به مالک اصلی پرداخت نماید. در مثال بالا فرض کنید، گوشی موبایل سرقت شده در آن مدل و برند دیگر در بازار به هیچ وجه موجود نباشد. در اینصورت، سارق با اثبات آنکه امکان رد مثل مال وجود ندارد، قیمت گوشی موبایل را به همراه بقیه خسارات وارد شده باید به مالک پرداخت کند. به این اتفاق رد قیمت مال یا رد قیمی مال گفته می‌شود.
ردِ مال در کلاهبرداری به چه صورت است؟
گاهی شخصی با حیله و نیرنگ اقدام به تصرف مال دیگری می‌نماید که در حقیقت مرتکب جرم کلاهبرداری شده است. حال شخص کلاهبردار علاوه بر مجازات جرم کلاهبرداری و جزای نقدی، ملزم به ردِ مال تصرف شده نیز می‌باشد. گاهی اوقات، کلاهبردار پس از تصرف مال اقدام به فروش آن نیز می‌نماید. حال ممکن است، برایتان سوال پیش آید که ردِ مال باید نسبت به چه کسی صورت بگیرد؟ خریدار مال یا مالک اصلی مال؟
خوب است بدانید، چنانچه کلاهبردار پس از تصرف مال اقدام به فروش آن مال نماید، خریدار نیز می‌تواند، شاکی پرونده باشد و در مرجع قضایی مربوطه احقاق حق نماید که در اینصورت مجرم ملزم است، پول پرداخت شده توسط خریدار را به وی مسترد نماید و اصل مال را نیز به مالک اصلی برگرداند.
نکته حایز اهمیت آن است که، چنانچه مال تصرف شده توسط کلاهبردار، مال غیرمنقول باشد و انتقال یا فروش آن بوسیله سند عادی بوده و به سند رسمی ملک نیز خسارتی وارد نشده باشد و علاوه‌بر آن، ملک نیز از تصرف مالک خارج نشده باشد؛ حکم ردِ مال نیز معنایی نداشته و صادر نمی‌گردد.
در آخر…
با توجه به آنچه با هم خواندیم، چنانچه شخصی به هر نحوی از جمله؛ سرقت، کلاهبرداری و…، اقدام به تصرف مال دیگری نماید؛ ملزم به ردِ مال می‌باشد. ردِ مال نیز دارای انواع و مصادیق گوناگونی است.
گروه وکلای پارسیان با بهره‌گیری از بهترین و باتجربه‌ترین وکلای پایه یک دادگستری و مشاورین متخصص در حوزه‌های مختلف حقوقی و کیفری، آماده پاسخگویی و حل‌و فصل اختلافات و مشکلات مختلف قضایی شما عزیزان می‌باشد. باعث افتخار ماست که توانسته‌ایم در طی تمامی این سال‌ها مورد اعتماد شما هم‌میهنان ارجمندمان باشیم.
