یکی از دعاوی و جرایمی که در دستگاه‌های قضایی بسیار مطرح می‌گردد، جرم جعل می‌باشد. جعل انواع گوناگونی دارد از جمله؛ جعل مهر و امضا، جعل اسناد و مدارک، جعل علامت‌های استاندارد، جعل اوراق‌های هویتی و…. در ادامه مقاله قرار است با جرم جعل امضا و مجازاتی که برای آن در نظر گرفته شده است، آشنا شویم. با ما همراه شوید.
جعل یعنی چه؟
جرم جعل را احتمالا همه ما بارها و بارها شنیده‌ایم و می‌دانیم که این جرم، مجازات سنگینی را در بر دارد. جعل از نظر لغوی به معنای دروغ، تقلب، از خود درآوردن و ساختگی بودن می‌باشد.
چنانچه شخصی مهر، سند، امضا، مدارک هویتی و… را به شکلی تغییر دهد یا دست‌کاری کند یا اقدام به ساخت تقلبی آن‌ها نماید به طوریکه، کاملا مشابه نمونه اصلی آن باشد، مرتکب جرم جعل شده است و مجازات در پی خواهد داشت.
همان‌طور که اشاره شد، جرم جعل انواع و مصادیق گوناگونی دارد از جمله؛ جعل امضا، جعل مهر، جعل اسناد و نوشته‌ها، جعل مدارک هویتی اشخاص، جعل احکام دادگاهی، جعل مدارک عمومی و دولتی، جعل علامت‌های سلامت و استاندارد و….
جرم جعل از زمان‌های قدیم که خط و اسناد پدید آمده‌اند، وجود داشته اما امروزه تعداد این نوع جرایم بسیار افزایش یافته است.
چرا جعل، جرم به حساب می‌آید؟
با مفهوم واژه جعل آشنا شدیم و گفتیم که جعل به معنای تغییر دادن و دست کاری کردن یا ساختن یک نوع سند و مدرک یا امضا و مهر با حیله و تقلب و به منظور ضرررسانی به شخص یا اشخاصی می‌باشد. اما شاید برایتان سوال باشد که چرا جعل کردن، جرم به حساب آمده و مجازات سنگینی را به عهده دارد؟
علت آن درواقع، این است که با وقوع چنین جرایمی علاوه بر آنکه ضرر و زیان و خسارات سنگینی به شخص قربانی این گونه جرایم وارد می‌شود، باعث بی‌اعتمادی کل افراد جامعه به یکدیگر و همچنین خدشه‌دار شدن امنیت و آسایش عمومی جامعه می‌گردد. بدین ترتیب، چنانچه جاعل یا همان جعل‌کننده شناسایی شود، برخورد جدی با او شده و مجازات سنگینی نیز در انتظار مجرم خواهد بود.
چه زمانی می‌توان گفت جرم جعل امضا اتفاق افتاده است؟
در حقیقت زمانی می‌توان گفت، جرم جعل محقق شده است که بین امضا، مهر یا سند و مدرک جعل شده و ساختگی با مدل اصلی آن شباهت بسیار زیادی از نظر شکلی و ظاهری و همچنین محتوا و مفاد آن وجود داشته باشد.
به طور مثال؛ چنانچه شخصی چکی را بجای مالک اصلی دسته چک امضا نماید به طوریکه اصلاً هیچ وجه تشابهی بین آن امضا و امضای مالک اصلی وجود نداشته باشد، نمی‌توان گفت که جرم جعل محقق شده است؛ چرا که هیچ شباهتی بین امضای تقلبی و امضای اصلی وجود نداشته و در حقیقت از نظر عرفی، بقیه را دچار اشتباه و تردید نخواهد کرد.
یا به طور مثال، زمانی می‌توان یک مدرک هویتی مثل شناسنامه یا گذرنامه را جعلی دانست که از نظر شکلی، ظاهری و محتوای موجود در مدرک کاملا شبیه مدرک اصلی باشد و مثلا چنانچه، فردی مشخصات خود یا دیگری را در کاغذی معمولی بنویسد و اظهار کند که این برگ کاغذ، همان گذرنامه یا شناسنامه می‌باشد، نمی‌توان او را به جرم جعل محکوم نمود، چرا که هیچ شباهتی بین آن‌ها وجود نداشته و کاملا روشن و واضح است که این برگ کاغذ، گذرنامه یا شناسنامه نمی‌تواند باشد.
جرم جعل امضا
یکی از مهم‌ترین و بی‌شمار‌ترین جرایم، مربوط به جرم جعل امضا می‌باشد. می‌دانیم که اعتبار هر سند و مدرکی بواسطه وجود همان امضا یا مهر افراد بر روی آن می‌باشد. به طوریکه، چنانچه کاغذ یا سندی فاقد مهر یا امضا باشد، معمولا آن را معتبر نمی‌دانند و نمی‌توان به راحتی سند یا نوشته را به شخصی منتسب نمود. همین قضیه سبب شده که متاسفانه جعل امضا بسیار بوقوع بپیوندد.
جعل امضا معمولا بر روی اسناد و نوشته‌های مختلف به وقوع می‌پیوندد و به همین خاطر، جعل امضا را نمی‌توان جرم مستقلی دانست و این جرم درواقع به معنای جرم جعل اسناد و نوشته‌ها می‌باشد.
جعل امضا چه مجازاتی در بر خواهد داشت؟
تا به اینجا با جرم جعل امضا به طور کامل آشنا شدیم. حال خوب است به این مهم بپردازیم که چنانچه جعل امضا اتفاق بیفتد، چه مجازاتی برای مجرم آن در نظر گرفته شده است؟ خوب است بدانید، مجازات جعل امضا یا همان جعل اسناد و نوشته، بستگی به نوع سند موجود دارد که سند جعل شده، رسمی است یا غیر رسمی. طبیعتاً چنانچه سندی که جعل شده است، رسمی باشد به علت اهمیت فراوانی که دارد، مجازات بیشتری نیز به همراه خواهد داشت.
۱-چنانچه شخصی سند یا نوشته رسمی را جعل نماید، مجازات وی، جزای نقدی از ٣ تا ١٨ میلیون ریال یا مجازات حبس از ۶ ماه تا ٣ سال می‌باشد و چنانچه این جرم توسط کارمند رسمی دولت بوقوع بپیوندد، مجازات آن، جزای نقدی از ۶ تا ٣٠ میلیون ریال یا مجازات حبس از ١ تا ۵ سال می‌باشد.
۲-مجازات جعل اسناد یا نوشته‌های غیر رسمی یا استفاده از ان‌ها، جبران خسارت و جزای نقدی از ٣ تا ١٢ میلیون ریال یا مجازات حبس از ۶ ماه تا ٢ سال را در پی خواهد داشت.
۳-علاوه‌بر آن خوب است بدانید، چنانچه مهر یا امضای اشخاصی چون، معاون اول رئیس جمهور، اعضای شورای نگهبان، وزرا، یکی از کارمندان رسمی دولتی یا نمایندگان مجلس قضات جعل گردد، مجازات حبس از ١ تا ١٠ سال را در پی خواهد داشت.
۴-جعل دست خط مقام معظم رهبری یا قوای سه گانه، مجازات حبس از ٣ تا ١۵ سال را دربر دارد.
سخن پایانی…
با توجه به آنچه در پیش رو داشتیم، دریافتیم که جعل امضا جرم سنگینی به حساب آمده و مجازات خود را نیز در پی خواهد داشت. چنانچه در این خصوص یا جرایمی از این دست، پرسش یا مشکلی برایتان بوجود امد، گروه وکلای پارسیان مثل همیشه آماده خدمت‌رسانی به شما عزیزان می‌باشد. ما آماده ارائه انواع مشاوره حقوقی و مشاوره کیفری به شما هم‌میهنان گرامی‌مان هستیم. خدمت‌رسانی به شما عزیزان، وظیفه ماست.
