می‌دانیم، چنانچه دعوایی در دستگاه‌های مختلف قضایی مطرح گردد، نیاز به اثبات آن نیز وجود دارد. یکی از راه‌های اثبات دعوا در دادگاه تحقیق محلی یا معاینه محل می‌باشد. در ادامه این نوشتار به تحقیقات محلی و چگونگی اجرای آن خواهیم پرداخت. از اینکه ما را همراهی می‌کنید، سپاسگزاریم.
منظور از تحقیقات محلی چیست؟
همان‌طور که گفته شد، یکی از راه‌های اثبات دعوای مطرح شده در دادگاه، تحقیق محلی می‌باشد. اما منظور از تحقیق محلی چه می‌باشد؟ هرگاه برای اثبات دعوایی اقدام به جمع‌آوری و کسب اطلاعات و اخباری از اهالی یک محل گردد، تحقیقات محلی به وقوع پیوسته است.
در تحقیق محلی، اشخاص اهل محل هرچه را که راجع به موضوع دعوا بصورت مستقیم یا غیرمستقیم دیده یا شنیده‌اند یا از اوضاع و احوال حاکم بر شرایط برداشت کرده‌اند را عنوان می‌کنند.
حال ممکن است، برایتان ابهام ایجاد شود که آیا منظور از تحقیقات محلی همان شهادت شهود است؟ در ادامه به توضیح این مسئله می‌پردازیم.
آیا منظور از تحقیقات محلی همان شهادت شهود است؟
خیر. شاید عده زیادی تصور کنند که منظور از تحقیق محلی همان شهادت است و این دو در واقع به یک معنا می‌باشد. اما خوب است بدانید که اینطور نبوده و گرچه هردو آن‌ها جز ادله اثباتی یک دعوا محسوب می‌شوند، اما دارای تفاوت‌هایی نیز می‌باشند.
همان‌طور که اشاره شد در تحقیقات محلی، افراد هرچه را که به طور مستقیم یا غیر مستقیم دیده‌اند یا حتی از شرایط موجود برداشت نموده‌اند، عنوان می‌کنند. اما در شهادت، شاهدان چیزی را گواه می‌نمایند که خودشان شخصا آن را دیده، شنیده و شاهد بوده‌اند.
منظور از صدور قرار تحقیقات محلی چیست؟
با مفهوم تحقیقات محلی که یکی از انواع ادله اثبات دعوا به شمار می‌رود و گاهی نیز نقش بسزایی را جهت علم قاضی ایفا می‌نماید، آشنا شدیم. بدین ترتیب در بسیاری از موارد، دادگاه اقدام به صدور قرار تحقیق محلی می‌نماید. اما چه موقع؟
چنانچه هر یک از طرفین دعوا، درخواست صدور قرار تحقیق محلی و اجرای آن را داشته باشد یا درصورتیکه قاضی دادگاه شخصا صدور این قرار را لازم تشخیص دهد، قرار تحقیق محلی صادر می‌شود.
قرار تحقیق محلی چگونه اجرا می‌شود؟
خوب است بدانید، تحقیق محلی نیز یکی از جلسات دادرسی به شمار می‌رود. با توجه به آنچه گفته شد، چنانچه یکی از طرفین دعوا یا هردو طرف درخواست صدور قرار تحقیق محلی را داشته باشند یا قاضی دادگاه خود صدور و اجرای این قرار را ضروری تشخیص دهد، قرار صادر و اجرا خواهد شد. شایان ذکر است، با وجود درخواست طرفین، چنانچه قاضی دادگاه تحقیق محلی را لازم یا به صلاح تشخیص ندهد، اقدام به صدور این قرار نخواهد کرد. قرار تحقیقات محلی در همان محل مورد نظر اجرا خواهد شد و لازم است وقت این جلسه نیز همانند سایر جلسه‌های دادرسی به طرفین دعوا ابلاغ شود. رعایت فاصله زمانی مناسب بین ابلاغ قرار و اجرای آن نیز مانند سایر جلسه‌های دادرسی حایز اهمیت می‌باشد.
لازم به ذکر است، چنانچه درخواست قرار تحقیق محلی توسط یکی از طرفین دعوا باشد، طرف دیگر دعوا نیز این امکان را خواهد داشت که آگاهان و مطلعین خود را در آن محل حاضر نماید.
بد نیست، بدانید در اجرای قرار تحقیق محلی، چنانچه یکی از طرفین دعوا در محل حاضر نشود، خللی به اجرای قرار وارد نیامده و تحقیقِ محلی انجام خواهد شد.
در اجرای تحقیق محلی، مامور یا متصدی اجرا وظیفه دارد، صورتجلسه‌‌ای را تنظیم نموده و به امضای طرفین دعوا و مطلعین برساند.
لازم به ذکر است، تحقیقات محلی یا معاینه محل معمولا در روز انجام می‌شود، مگر آنکه ضرورت ایجاد نماید که در شب به وقوع بپیوندد.
تأمین هزینه و وسایل مورد نیاز جهت اجرای قرار تحقیقات محلی برعهده چه کسی است؟
خوب است بدانید، تامین هزینه‌های لازم و فراهم آوردن وسایل جهت اجرای قرار تحقیق محلی برعهده، درخواست کننده صدور و اجرای این قرار می‌باشد. حال چنانچه به جز تحقیقات محلی یا معاینه محل، راه دیگری جهت اثبات دعوا وجود نداشته باشد، تامین هزینه‌های لازم به عهده خواهان دعوا می‌باشد.
حال احتمالا برایتان سوال پیش خواهد آمد که چنانچه، خواهان از تامین و پرداخت هزینه اجرای تحقیق محلی خودداری کند، تکلیف چیست؟
در این صورت، چنانچه راه دیگری نیز برای اثبات دعوا موجود نبوده و قاضی به هیچ عنوان نتواند، حکم متناسب را صادر نماید؛ دادخواست در مرحله بدوی باطل خواهد شد و چنانچه در مرحله تجدیدنظر باشد نیز، همان رأی صادر شده در مرحله بدوی اجرا می‌شود.
قرار تحقیق محلی توسط چه کسی اجرا می‌شود؟
اجرای قرار تحقیق محلی توسط یکی از دادرسان مرجع قضایی یا قاضی تحقیق به وقوع می‌پیوندد. البته باید بدانید که به علت وجود تعداد پرونده‌های بسیار در این زمینه، معمولا اجرای تحقیقات محلی توسط دفاتر دادگاه‌‌ها یا ماموران نیروی انتظامی انجام می‌شود.
چنانچه محل تحقیقات خارج از حوزه دادگاه باشد، تکلیف چیست؟
چنانچه حوزه تحقیقات محلی، همان حوزه مرجع قضایی نباشد، دادگاه این امکان را دارد که اجرای قرار تحقیق‌محلی را از دادگاه همان محل موردنظر درخواست نماید.
کلام آخر…
در طی این نوشتار به بررسی تحقیقات محلی و چگونگی اجرای آن پرداختیم. چنانچه در این خصوص و مسایل مشابه با آن، سوال یا مشکلی برایتان بوجود آمد، گروه وکلای پارسیان با سال‌ها تجربه موفق و درخشان در ارائه خدمات حقوقی و مشاوره کیفری در خدمت شماست. صداقت ما، اعتبار ماست.
