اعاده دادرسی حقوقی (مدنی)

شاید عبارت اعاده دادرسی را تا به حال شنیده باشید. همان‌طور که قبلا هم ذکر شد، اعاده دادرسی به دو گونه کیفری و حقوقی یا مدنی وجود دارد. چندی پیش از اعاده دادرسی کیفری و هرچه لازم بود از آن بدانیم، بحث‌ کردیم. حال نوبت به مبحث اعاده دادرسی در حوزه حقوقی می‌رسد. در این مقاله قرار است به تفسیر اعاده دادرسی حقوقی و هرچه مربوط به آن است، بپردازیم. با گروه وکلای پارسیان همراه باشید.

منظور از اعاده دادرسی چیست؟

رأیی که توسط  قاضی دادگاه، صادر می‌شود یا حکم است یا قرار. اگر رأی دادگاه قرار باشد که هیچ، اما اگر رأی به صورت حکم صادر شود و قطعیت یافته باشد، معمولا امکان اعتراض نسبت به آن وجود دارد. یکی از راه‌های اعتراض یا شکایت از حکم قطعی صادر شده، اعاده دادرسی می‌باشد. اعاده دادرسی به دو صورت مدنی یا حقوقی و کیفری وجود دارد. اگر خاطرتان باشد، راجع به اعاده دادرسی کیفری، مفصلا صحبت کردیم. در ادامه به تفسیر اعاده دادرسی مدنی یا حقوقی، می‌پردازیم.

اعاده دادرسی حقوقی

با توجه به آنچه بیان شد، گاهی رأی دادگاه به صورت حکم قطعی صادر می‌شود، شاید پیش خود فکر کنید، دیگر کار از کار گذشته و امکان اعتراض و شکایت نسبت به آن وجود ندارد، اما اینطور نیست. گاهی تحت شرایطی که به آن اشاره خواهیم کرد، امکان شکایت نسبت به حکم قطعی وجود دارد که چنانچه مربوط به پرونده ودعاوی حقوقی باشد به آن اعاده‌ی دادرسی حقوقی یا مدنی گویند.

اعاده‌ی دادرسی حقوقی انواع مختلفی دارد!

اگر اعاده دادرسی از نوع حقوقی باشد، به دو صورت وجود دارد؛ اعاده دادرسی اصلی و اعاده دادرسی طاری. چنانچه ما را در ادامه همراهی کنید، با معنا و تفسیر هر یک آشنا خواهید شد.

اعاده دادرسی اصلی

در اعاده دادرسی اصلی، شخصی که مدعی است، حق وی ضایع شده و صدور حکم قطعی از روی عدل و انصاف نبوده است به طور مستقل اقدام به درخواست اعاده دادرسی در دادگاهی که حکم مربوطه صادر گردیده‌است، می‌نماید.

اعاده دادرسی طاری

گاهی در حین رسیدگی به پرونده‌ای، حکمی صادر می‌گردد به عنوان دلیل. حال شخصی که این حکم علیه او یا به ضررش صادر شده، نسبت به آن اعتراض و شکایت دارد که اعتراض خود را در همان دادگاهی که حکم را به عنوان دلیل صادر کرده، تقدیم می‌نماید که به این نوع اعتراض، اعاده دادرسی طاری گویند.

احتمالا تفاوت این دو نوع اعاده دادرسی را متوجه شدید؛ اعاده دادرسی اصلی به طور مستقل زمانی که اصلا دعوا و پرونده‌ای در جریان نیست و قبلاً حکم قطعی صادر گردیده، رخ می‌دهد اما اعاده دادرسی طاری مختص زمانی است که پرونده در جریان است و در حین رسیدگی به دعوای اصلی بیان می‌شود.

 

 

آیا اعاده‌ دادرسی حقوقی محدود به موضوع خاصی است؟

خیر. در دعاوی حقوقی، اعاده دادرسی از نظر موضوع محدودیت خاصی ندارد. بدین ترتیب در هر پرونده با هر موضوعی که باشد، امکان اعاده دادرسی نسبت به آن وجود دارد.

در چه آرایی امکان اعاده دادرسی وجود دارد؟

مطابق با آنچه گفته شد، آرای دادگاه به دو صورت وجود دارد؛ حکم و قرار. اگر رأی دادگاه به صورت قرار صادر شده باشد به هیچ وجه امکان اعاده دادرسی وجود ندارد، اما چنانچه رای صادر شده حکم باشد و حکم قطعیت یافته باشد، امکان اعاده دادرسی است. بدین ترتیب حکمی که قطعیت نیافته، به شیوه‌های دیگر نسبت به آن امکان اعتراض و شکایت وجود دارد؛ مثل تجدید نظرخواهی و فرجام خواهی. خوب است بدانید، حتی نسبت به حکم قطعی صادر شده از دیوان عدالت اداری نیز، امکان اعاده دادرسی موجود است.

البته خالی از لطف نیست بدانید، آرای صادر شده از دیوان عالی کشور و همچنین آرای داور، امکان اعاده دادرسی ندارند. البته در خصوص رای داور، خوب است بدانید در داوری‌های بین‌المللی مطابق با قوانین داوری تجاری بین‌المللی، آرا قابل اعاده دادرسی هستند.

برای تقدیم دادخواست اعاده دادرسی حقوقی به کجا مراجعه کنیم؟

همان دادگاهی که حکم قطعی را صادر کرده است، صالح به رسیدگی جهت تقدیم دادخواست اعاده دادرسی حقوقیست. به عنوان مثال؛ در مواردی که حکم قطعی در همان مرحله بدوی توسط دادگاه نخستین صادر شده، همان دادگاه نخستین صالح به رسیدگی جهت اعاده دادرسی حقوقی است و چنانچه حکم مورد تجدیدنظرخواهی قرار گرفته باشد و در آنجا قطعی شده باشد، پس در دادگاه تجدیدنظر باید دادخواست اعاده‌ی دادرسی حقوقی اعلام گردد. حال در صورتی که حکم مورد فرجام خواهی قرارگرفته و در دیوان عالی کشور، حکم قطعی صادر شده باشد، کدام مرجع صالح به رسیدگی است؟ درست است! در این‌جا دیوان عالی کشور، مرجع صالح به رسیدگی برای تقدیم دادخواست اعاده‌ی دادرسی حقوقی است.

چه کسانی حق اعاده دادرسی حقوقی دارند؟

در دعاوی حقوقی یا مدنی، تنها طرفین دعوا و نمایندگان قانونی یا قراردادی آن‌ها امکان اعاده دادرسی دارند.

 

 

آیا درخواست اعاده دادرسی مدنی مهلت مشخصی دارد؟  

صراحتا بله. این موضوع یکی از تفاوت‌های اساسی اعاده دادرسی مدنی و کیفری به شمار می‌رود. مهلت اعاده دادرسی در دعاوی حقوقی ٢٠ روز و برای افرادی که در خارج از ایران اقامت دارند، ٢ ماه تعیین شده است. چنانچه خاطرتان باشد در دعاوی کیفری، اعاده دادرسی مقید به زمان مشخصی نبود.

در نهایت…

 از اینکه وقت خود را برای خواندن این مقاله در اختیار ما قرار دادید، سپاسگزاریم. هدف ما افزایش هرچه بیشتر اطلاعات شما در حوزه‌های مختلف قضایی است. چنانچه در خصوص اعاده دادرسی در دعاوی مختلف حقوقی و کیفری با هرگونه ابهام یا پرسشی روبرو شدید، تنها با یک تماس از مشاوره و کمک متخصصان گروه وکلای پارسیان بهره‌مند شوید.