همه ما برای انجام معاملات مختلف خود مانند، خرید و فروش و… در ابتدا لازم است که قراردادی بین خود و طرف مقابلمان تنظیم نماییم. به قراردادهایی که جهت انجام معاملات بین طرفین تنظیم و منعقد می‌شود، مبایعه‌نامه یا قولنامه گفته می‌شود. خوب است بدانید که این دو برخلاف تصور و عقیده بسیاری از افراد با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد که در ادامه به تفسیر مفهوم هریک و تفاوت مبایعه نامه و قولنامه خواهیم پرداخت. موضوع این نوشتار آن قدرها مهم بوده که بخصوص در دعاوی املاک و اراضی روزی قطعا به کارتان خواهد آمد، پس تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
منظور از قولنامه چیست؟
قولنامه در حقیقت، قراردادی عادی بین طرفین معامله می‌باشد. در قولنامه معمولا شرایط خاصی مطابق با توافق طرفین معامله درج می‌گردد. قولنامه معمولا زمانی تنظیم و منعقد می‌شود که تمامی شرایط جهت انجام معامله وجود نداشته یا به عبارتی دیگر مقدمات اولیه آن فراهم نمی‌باشد.
بطور مثال، تصور کنید که قرار است منزلی به فروش برسد؛ اما بعضی از لزومات آن مانند کارهای مربوط به دارایی، شهرداری و… انجام نشده یا خریدار هنوز تمامی مبلغ یا بهای موضوع معامله یا همان خانه را مهیا نکرده است. در این صورت، قولنامه‌ای بین طرفین تنظیم و منعقد شده و خریدار و فروشنده تعهد می‌کنند که در مکان و زمان مشخصی در آینده، معامله خود را به انجام برسانند. بدین ترتیب، طرفین معامله در قولنامه تنها تعهد نموده و معامله را به‌طور کامل انجام نمی‌دهند یا به عبارتی دیگر، می‌توان گفت در قولنامه قصد و نیتی جهت انجام معامله در همان زمان وجود ندارد و این اتفاق به زمان دیگری موکول می‌شود.
منظور از مبایعه‌نامه یا بیع‌نامه چیست؟
نام مبایعه‌نامه که به آن بیع‌نامه نیز گفته می‌شود را احتمالا تا به حال بسیار شنیده‌اید. مبایعه‌نامه در حقیقت همان قراردادی است که بین طرفین معامله جهت خریدوفروش کالایی تنظیم و منعقد می‌گردد. در مبایعه‌نامه تقریبا تمامی شرایط و مقدمات لازم برای انجام معامله وجود داشته و طرفین، قصد و نیت انجام معامله را در همان هنگام تنظیم قرارداد خواهند داشت. در مبایعه‌نامه موضوع یا کالای مورد معامله، مقدار ثمن یا بهای کالای مورد معامله و شرایط و توافقات لازم جهت پرداخت ثمن، تحویل مبیع و… انجام شده و معمولا قسمتی از ثمن معامله یا مبیع به طرفین تحویل و تسلیم می‌گردد.
آیا مبایعه‌نامه به معنای همان قولنامه می‌باشد؟
خیر. عده زیادی تصور می‌کنند که مبایعه نامه و قولنامه در حقیقت به یک معنا و مفهوم بوده و تفاوتی با یکدیگر ندارند. اما خوب است بدانید، گرچه این دو نوع قرارداد از نظر ماهیت یکسان می‌باشند، اما تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر داشته که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
تفاوت مبایعه نامه و قولنامه
پیش از این با معنا و مفهوم هریک از قراردادهای مبایعه‌نامه یا بیع‌نامه و قولنامه آشنا شدیم. اما این دو چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟ همان‌طور که از تفسیر و مفهوم مبایعه‌نامه نیز دریافتیم، مبایعه‌نامه یا بیع‌نامه قراردادی رسمی‌تر از قولنامه به حساب می‌آید که در مراجع قضایی نیز دارای اعتبار بوده و امکان استناد به آن وجود دارد؛ چرا که براساس مبایعه‌نامه معمولا معامله‌ای صورت گرفته و طرفین در هنگام تنظیم و انعقاد قرارداد، قصد و نیت انجام معامله را داشته‌اند. بدین ترتیب می‌توان گفت که در مبایعه‌نامه یا همان بیع‌نامه، معامله انجام شده و به نوعی تملیک و تملک نیز محقق شده‌است، اما در قولنامه اینطور نبوده و درواقع گویی تنها انجام تعهدی در آینده شرط و توافق شده‌است.
در مبایعه‌نامه چنانچه یکی از طرفین از انجام وظایف خود سرپیچی نماید، این امکان وجود دارد که به مراجع قضایی صالح مراجعه شده و مواردی چون الزام به تسلیم مبیع یا ثمن خواسته شود اما در قولنامه به جهت آنکه تنها انجام تعهد یا تعهداتی شرط شده‌است، تنها امکان درخواست الزام به انجام تعهد وجود دارد.
آیا مبایعه‌نامه سندی رسمی به حساب می‌آید؟
خیر. لازم است بدانید که مبایعه‌نامه در حقیقت یک سند عادی می‌باشد نه رسمی؛ چرا که در اسناد رسمی معمولا تنظیم و انعقاد آن در دفاتر اسناد رسمی و توسط مامورین رسمی و براساس اصول و ضوابط قانونی خاص خود می‌باشد، اما مبایعه‌نامه به صورت عادی بین طرفین منعقد شده و تشریفات خاص دیگری را در بر نمی‌گیرد. به عبارتی دیگر می‌توان گفت که منظور و هدف از تنظیم مبایعه‌نامه، آن است که قبل از نقل و انتقال سند رسمی مال، حق و حقوق طرفین معین شده و محفوظ بماند.
در آخر…
در عوام معمولا هرگونه قراردادی را قولنامه نامیده و معمولا مردم از تفاوت مبایعه نامه و قولنامه مطلع نیستند. لازم به ذکر است که تنظیم هرگونه قراردادی بین طرفین معامله نیازمند توجه به نکات و جزئیات مختلف حقوقی آن می‌باشد؛ چرا که وقوع بسیاری از مشکلات و اختلافات قضایی به علت همین بی‌توجهی‌ها یا عدم اطلاع دقیق نسبت به مفاد و محتوای قرارداد تنظیم شده می‌باشد. چنانچه قصد تنظیم و انعقاد قراردادی را با طرف معامله خود دارید یا در این خصوص با مشکلی مواجه شده‌اید، گروه وکلای پارسیان با سال‌های سال تجربه موفق و درخشان در زمینه تنظیم و انعقاد انواع مختلف قراردادها از جمله؛ قولنامه و مبایعه‌نامه و مشاوره حقوقی در خدمت شما خوبان می‌باشد.
