این روزها با بالا رفتن آمار طلاق در سطح جامعه، دعاوی مربوط به حضانت فرزند نیز بسیار دیده میشود. حضانت فرزندان در واقع حق و تکلیفی برای پدر و مادر محسوب میشود. اما وقتی صحبت از جدایی بین پدر و مادر به میان می‌آید، معمولا اختلاف و درگیری در رابطه با حضانت فرزندان که در حقیقت مظلوم‌ترین و اسیب‌پذیر‌ترین اعضای جامعه هستند، بالا میگیرد. قانون برای سرپرستی فرزندان و دعاویی که در این خصوص مطرح میشود، شرایطی را تعیین کرده تا بتواند مشکلات بوجود آمده را فیصله دهد. گروه وکلای پارسیان در این مقاله قصد دارد، شما را با مفهوم حضانت، ماهیت و شرایط آن بیشتر آشنا کند. تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
تعریف حضانت
حضانت درواقع به معنای تربیت، پرورش، نگهداری و حمایت جسمی و روحی از لحظه ولادت فرزند می‌باشد. زن و شوهر پس از فرزندآوری موظفند از فرزند خود از لحظه تولد، حمایت جسمی و روحی به عمل آورده و برای پرورش و تربیت او بکوشند. حضانت فرزند در واقع حقی برای پدر و مادر به شمار می‌آید. و سلب آن، بدون علت موجه و شرایط خاص امکان‌پذیر نیست. همچنین نگهدای، مراقبت و حمایت از فرزند برای پدر و مادر وظیفه و تکلیف شرعی و قانونی بوده و سرباز زدن از آن بدون علت امکان‌پذیر نیست.
تکلیف فرزندان پس از طلاق چیست؟
پدر و مادر با جدایی از یکدیگر تکلیفشان را برای زندگی مشترک مشخص می‌کنند اما در این میان زندگی فرزندان مظلوم و بی‌گناه، معلق می‌ماند. فرزند معصوم که تمایل دارد همیشه و همه جا حضور پدر و مادر را در کنار یکدیگر داشته باشد و از حمایت و عواطف هر دو آن‌ها در کنار هم و در یک زندگی مشترک بهره ببرد اما با وقوع طلاق دیگر این اتفاق میسر نیست. و در این هنگام لازم است تکلیف فرزند و حضانت او با توافق پدر و مادر یا از راه قانون مشخص شود.
با وجود عشق و علاقه و وابستگی عاطفی که همیشه بین فرزند با پدر و مادرش وجود دارد، معمولا هر دو آن‌ها تمایل دارند، فرزند را در کنار خود و تحت حضانت خود داشته باشند و از این روی، معمولا توافقی در این زمینه شکل نمی‌گیرد. قانون برای حل اختلافات در این زمینه، شرایطی را در نظر گرفته است، مثلا آنکه حضانت فرزند (دختر و پسر) تا سن ۷ سالگی برعهده مادر و پس از آن وظیفه پدر می‌باشد. این اتفاق در صورت وجود شرایط عادی و داشتن صلاحیت هر دو آن‌ها صورت میگیرد. اما چنانچه هریک از آن‌ها از نظر موازین قانونی شرایط و صلاحیت لازم را نداشته باشند، ممکن است حضانت تنها برعهده یکی از آن‌ها یا حتی شخص ثالثی قرار بگیرد.
*** پیشنهاد مطالعه:
“زمانی که کودک یا نوجوان مجرم است، چگونه جرم انگار میشود”
حق انتخاب فرزندان در حضانت
تمام اختلافات و درگیری‌ها بر سر حضانت فرزند تنها تا زمانی است که فرزندان به سن بلوغ (دختر۹ سالگی و پسر۱۵ سالگی) نرسیده اند. اما در صورتی که فرزندان به سن بلوغ برسند، از حضانت پدر و مادر خارج می‌شوند و حق انتخاب به آن‌ها تعلق میگیرد که تصمیم بگیرند با کدام یک زندگی کنند. البته این در صورتی است که پدر و مادر هر دو، شرایط و صلاحیت لازم را داشته باشند.
تکلیف حضانت فرزند پس از فوت یکی از والدین چیست؟
در صورتی که کودک یکی از والدین خود را از دست بدهد، حضانت وی برعهده دیگری قرار میگیرد. بدین ترتیب با فوت پدر حضانت فرزند بر عهده مادر است نه جد پدری! حال اگر پدر و مادر فرزند هر دو فوت شده باشند، حضانت برعهده جد پدری و در صورتی که جد پدری هم در قید حیات نباشد، برعهده بقیه خویشان مطابق با ترتیبی است که در قانون ارث مشخص شده است.
آیا ممکن است حق حضانت فرزند از پدر و مادر سلب شود؟
صراحتا بله! شاید پیش خود فکر کنید حضانت فرزند حق مسلم پدر و مادر است و احدی تحت هیچ شرایطی قادر نیست این وظیفه را از او بگیرد اما اینطور نیست!
قانون تحت شرایطی که در زیر به آن اشاره می‌کنیم برای رعایت مصلحت فرزند، می‌تواند حق حضانت فرزند را از پدر و مادر یا یکی از آن‌ها سلب کند:
۱- مبتلا بودن به بیماری‌های شدید روانی
۲- آزار و اذیت جسمی و روحی فرزند به طور غیرمتعارف، از جمله ضرب و جرح که سلامتی روحی و جسمی کودک را به خطر می‌اندازد.
۳- اعتیاد به مواد مخدر، قمار و‌مشروبات الکلی
۴- اجبار فرزند به اقدامات غیراخلاقی، مانند قاچاق و تکدی‌گری
مواد قانونی و تبصره‌های بسیاری در رابطه با مبحث حضانت فرزند، شرایط خاص و موارد سلب آن وجود دارد. در صورتی که در این زمینه با مشکل مواجه شدید یا نیاز به مشاوره تخصصی دارید، گروه وکلای پارسیان با هدف حل مشکل، پاسخگویی و مشاوره حقوقی به شما عزیزان گردهم آمده است.
