کلاهبردار و کلاهبرداری، عناوینی است که همه ما بارها و بارها از زبان مردم کوچه و خیابان شنیده‌ایم. به محض آنکه جرمی اتفاق می‌افتد و مالی از کسی ربوده می‌شود، معمولا همه بیان می‌کنند که از من کلاهبرداری شده‌است و فلان شخص، کلاهبردار است! اما خوب است بدانید، کلاهبرداری یکی از انواع جرم است که در قانون و حقوق، تفسیر و ماهیت مخصوص به خود را دارد و نمی‌شود، هر جرمی را کلاهبرداری دانست. در ادامه جرم کلاهبرداری را تفسیر خواهیم کرد و نحوه پیگیری آن را شرح خواهیم داد. با گروه وکلای پارسیان، همراه باشید.
کلاهبرداری یعنی چه؟ به چه کسی کلاهبردار گفته می‌شود؟
هرگاه شخصی به نوعی از روی عمد و سو‌نیت دیگری را فریب داده یا اغفال کند و به همین طریق، مال او را از چنگش در آورد یا برباید و از آن خود کند، مرتکب جرم کلاهبرداری شده است و کلاهبردار نامیده می‌شود. در حقیقت، کلاهبردار با بکارگیری وسایل متقلبانه، طوری سبب فریب و اغفال دیگری می‌شود که وی با رضایت خویش، مالش را در اختیار کلاهبردار قرار می‌دهد و درواقع می‌توان گفت، وجه متمایزکننده جرم کلاهبرداری از سایر جرایم، همین موضوع می‌باشد.
چگونه می‌توان، جرم کلاهبرداری را اثبات کرد؟
اگر بخواهید در مراجع قضایی، اثبات کنید که جرم محقق شده، کلاهبرداری است، باید مواردی را به اثبات برسانید که در زیر به آن اشاره می‌کنیم؛
۱-لازم است، اثبات گردد که در جرم تحقق یافته با استفاده از وسایل متقلبانه، عین مال به سرقت رفته است. بنابراین بخشش دین حتی با فریب و نیرنگ نمی‌تواند، مصداق جرم کلاهبرداری باشد.
۲-باید در دادگاه اثبات شود، مال ربوده شده یا تحصیل شده متعلق به دیگری بوده است. بدین ترتیب، چنانچه شخصی مال متعلق به خودش را که نزد دیگری است حتی با حقه و کلک تحصیل نماید، کلاهبردار تلقی نمی‌شود.
۳-باید اثبات شود، وسایلی که در تحقق جرم از آن استفاده شده، وسایل متقلبانه‌ای بوده و کلاهبردار با حیله و تقلب، دیگری را فریب داده است. به طور مثال، یک دروغ ساده نمی‌تواند، مصداق جرم کلاهبرداری باشد.
۴-قربانی یا شخص متضرر باید اثبات کند، عملا و شخصا توسط کلاهبردار فریب خورده و اغفال شده‌است.
جهت جرم کلاهبرداری، چه مجازاتی درنظر گرفته شده است؟
جرم کلاهبرداری به دوگونه ساده و مشدد وجود دارد که مجازات قانونی آن نسبت به نوع جرم که ساده باشد یا مشدد، متفاوت است. چنانچه قاضی دادگاه تشخیص دهد، جرم ارتکاب یافته ساده است، مجازات قانونی وی، علاوه بر رد اصل مال، جزای نقدی براساس مال برده شده و همچنین حبس از یک سال تا هفت سال می‌باشد. در صورتی که، شخص مجرم مرتکب کلاهبرداری از نوع مشدد شده باشد، مجازات قانونی وی، علاوه بر رد اصل مال به جزای نقدی مطابق با مال برده شده و حبس از دو سال تا ده سال محکوم می‌شود و چنانچه کلاهبردار کارمند دولت باشد، علاوه بر آن به طور دایمی و همیشگی از خدمات دولتی منفصل می‌گردد.
آیا شروع به کلاهبرداری، جرم تلقی می‌شود؟
بله. چنانچه شخصی در هنگام شروع به کلاهبرداری معرفی و دستگیر شود، مجرم است و مجازات قانونی مربوط به خود را دارد. بدین ترتیب که شروع کننده جرم کلاهبرداری به حداقل مجازات تعیین شده برای همان جرم محکوم می‌شود.
به طور مثال؛ چنانچه شروع کننده جرم کلاهبرداری، کارمند دولت با درجه مدیر کل یا با درجه بالاتر باشد، به مجازات انفصال خدمات دولتی به طور دایم و همیشگی محکوم می‌شود و چنانچه شروع کننده جرم، کارمند دولت با درجات پایین‌تر شغلی باشد به مجازات انفصال از خدمات دولتی به طور موقت از شش ماه تا سه سال محکوم می‌شود.
برای پیگیری جرم کلاهبرداری چه کنیم؟
لازم است، قبل از هر اقدامی برای رسیدگی به جرم کلاهبرداری، توسط شاکی یا مدعی خصوصی، شکوائیه‌ای تنظیم شود. در شکوائیه، مشخصات و اطلاعات دقیق شاکی و در صورت امکان، متهم قید می‌شود. علاوه بر آن ذکر موضوع شکایت، تاریخ دقیق و محل آن، ضرر و زیادی که به شاکی وارد آمده، تمامی اسناد، مدارک و ادله‌ای که اثبات کننده وقوع جرم باشد و در صورت امکان، اسامی و مشخصات کامل و دقیق شهود جرم، لازم و ضروری است. علاوه بر آن، شاکی باید هزینه شکایت خود را بوسیله ابطال تمبر پرداخت کند. شایان ذکر است، چنانچه جرم کلاهبرداری دارای جنبه عمومی باشد، وظیفه دادستان است که اقامه دعوا کرده و متهم را تعقیب کند.
مرجع قضایی صالح به رسیدگی جرم کلاهبرداری کدام است؟
شاکی پس از تنظیم شکوائیه یا طرح شکایت خود، باید مرجعی که صالح به رسیدگی است را انتخاب نماید. در جرم کلاهبرداری، اصولاً دادسرای محل وقوع جرم صالح به رسیدگی است. خوب است بدانید، امروزه جهت تسریع و سهولت کار، امکان تقدیم شکایت در دفاتر خدمات قضایی نیز موجود است.
سخن آخر ما با شما…!
هر گردی گردو نیست وهر جرمی هم کلاهبرداری نیست! در تصورات مردم عام، هر جرمی که اتفاق بیفتد، کلاهبرداری است و هرشخصی که متهم به ارتکاب جرم باشد، یک کلاهبردار به تمام معناست! اما اینطور نیست. طبق آنچه با هم خواندیم، جرم کلاهبرداری مصادیق و شرایط مربوط به خود را دارد و چنانچه بخواهیم از شخصی به عنوان کلاهبردار شکایت کنیم، باید بدانیم که واقعا جرم ارتکاب یافته کلاهبرداری است یا سرقت یا یک دروغ ساده! اگر هم در نهایت تشخیص بدهیم که واقعا متهم کلاهبردار است و مرتکب جرم کلاهبرداری شده، جهت پیگیری امور بهتر است از یک وکیل خبره دادگستری که در این زمینه متخصص است، کمک بخواهیم. گروه وکلای پارسیان، آماده پاسخگویی به سوالات شما و آماده پذیرش پرونده‌های شما عزیزان در حوزه‌های مختلف حقوقی و کیفریست. باعث افتخار ماست که یاری رسان شما عزیزان در حل و فصل مشکلات مختلف قضایی باشیم.
