قوانین سفته و تمام فوت و فن های آن
در تمامی امور حقوقی،کاری و اعتباری داشتن راه حلی که بتواند حس اطمینان، بین دو طرف چه فرد حقوقی و چه فرد حقیقی ایجاد کند امری مهم است.از این رو انواعی از اعتبارات گاها بین افراد به عنوان تضمین (به طول مثال سفته حسن انجام کار) رد و بدل میشود.دو نوع مهم از این نوع اعتبارات،چک و سفته است که در مقاله تفاوت سفته و چک میتوانید اطلاعات مناسبی دریافت کنید.هر کدام از این دو نوع اعتبار دارای ویژگی های خاص خود میباشند.در این مقاله به بررسی اجمالی قانون سفته خواهیم پرداخت تا در استفاده از این کاغذ پر اعتبار به مشکل برخورد نکنید.
ابتدا به تعریف دقیق سفته میپردازیم:
سفته نوعی از اسناد تجاری است که از نظر لغوی به معنای فته طلب یا سند دین میباشد. در لغت به هر چیزی که از کسی قرض یا عاریه گرفته شده باشد که در جایی دیگر آن را پس بدهند، سفته گفته میشود.
در سفته، صادر کننده متعهد میشود که مبلغ معینی را در زمان مشخصی یا بصورت عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معینی یا به حواله کرد وی پرداخت نماید.
حال شاید سوال برای شما پیش بیاید که بر اساس قانون سفته در چه مواردی از سفته باید استفاده شود؟
حال که تا حدودی با مفهوم و معنای سفته اشنا شدیم، خوب است بدانید که در معاملات بازرگانی، بسیار از این نوع سند تجاری استفاده میگردد. درواقع همانطور که اشاره شد، بدهکار با تسلیم سفته به طلبکار خویش، تعهد مینماید که مبلغ معینی را در زمان مقرر به وی پرداخت نماید. همچنین بانکها نیز جهت پرداخت وام معمولا از شخص وامگیرنده، سفته دریافت میکنند. علاوهبر آن از سفته در سرمایهگذاریهای کوتاه مدت در صنفها و واحدهای مختلف تولیدی، تجاری و… به عنوان یک سند اعتباری مورد استفاده قرار میگیرد.
خب در مورد سفته اطلاعات خوبی بدست آورده اید اما قبل از تهیه سفته بهتر است نکات و قوانین سفته را در نظر بگیرید:
مشخصات ظاهری سفته
یکی از نکات بسیار مهمی که جهت استفاده از سفته وجود دارد، آن است که موارد و اطلاعات لازم و مهم در آن درج گردد تا سفته اعتبارات لازم را داشته باشد.
در ادامه به هر آنچه که لازم است در سفته قید گردد، اشاره میکنیم.
۱. نام و نام خانوادگی صادرکننده سفته
۲. نشانی محل اقامتگاه صادرکننده
۳. نام و نام خانوادگی گیرنده سفته
۴. تاریخ صدور سفته (قید روز، ماه و سال ضروری است)
۵. تمبر مالیاتی (هزینهای که بابت خرید سفته پرداخت میگردد)
۶. مبلغ سفته
۷. محل پرداخت سفته
۸. مکان تادیه
۹. تاریخ پرداخت سفته (عندالمطالبه، به رویت یا به وعده معین)
۱۰. مهر یا امضا صادرکننده
تاریخ سفته
همانطور که اشاره شد تاریخ پرداخت در سفته یکی از مهم ترین قانون های سفته میباشد که به به سه صورت وجود دارد؛ به رویت، عندالمطالبه و به وعده معین.
در ادامه به توضیح هریک میپردازیم.
۱- به رویت: وقتی در سفته تاریخ پرداخت آن قید نمیگردد؛ درواقع تاریخ رویت آن همان تاریخ پرداخت محسوب میشود.
۲- عندالمطالبه: منظور از عندالمطالبه بودن تاریخ پرداخت سفته، آن است که هر زمانی که دارنده اراده کند، امکان وصول مبلغ سفته از بانک را خواهد داشت.
۳- به وعده معین: چنانچه تاریخ معینی جهت پرداخت در سفته قید شده باشد، دارنده تنها در آن تاریخ امکان وصول خواهد داشت.
منظور از ظهرنویسی در قوانین سفته چیست؟
احتمالا تا به حال عبارت ظهرنویسی یا پشت نویسی زیاد به گوشتان خورده است. اما ظهرنویسی سفته به چه معناست و به چه منظوری صورت میگیرد؟
در اسناد تجاری چون سفته از پشت نویسی یا ظهرنویسی به منظور اهداف مختلفی استفاده میشود که عبارتند از؛
۱- ظهرنویسی به منظور وصول یا وکالت: ظهرنویسی به منظور وکالت یا وصول، بدین معناست که دارنده به دیگری وکالت میدهد که وجه سفته را در تاریخ سررسید دریافت کند، بدون آنکه مالکیت آن به وی منتقل گردد.
۲- ظهرنویسی به منظور ضمانت: یکی از دلایل و اهداف دیگر ظهرنویسی سفته به منظور ضمانت آن میباشد. بدین ترتیب که شخص ثالثی پرداخت وجه سفته را ضمانت کرده و چنانچه در موعد مشخص پرداخت نشود، دارنده حق مراجعه به شخص ثالث را خواهد داشت.
۳- ظهرنویسی به منظور انتقال: چنانچه ظهرنویسی سفته به منظور انتقال آن باشد، مالکیت سفته و کلیه حقوق آن به گیرنده منتقل میگردد.
خوب است بدانید که چنانچه در ظهرنویسی سفته، علت آن قید نگردد، فرض بر ظهرنویسی به منظور انتقال میباشد.
قوانین سفته دادن به کارفرما
شرکت های مختلف در هنگام استخدام کارگران و کارمندان خود در دسته های شغلی مختلف سفته هایی با مبالغ ۱۰ الی ۲۰۰ میلیون تومانی دریافت می کنند. این سفته به منظور ضمانت کاری، حسن انجام کار و یا اطمینان از پایبندی به قرارداد دریافت می شوند.
گرفتن سفته از کارمندان قانونی است؟
با توجه به قوانین استخدام کارمندان و کارگران هیچ قانونی جهت دریافت سفته ذکر نشده است. اما در ارائه سفته به کارفرما حتما به این نکته توجه کنید که به شرکت های معتبر و حتما عنوان و دلیل سفته دادن را پشت سفته ها ذکر کنید. حتما سفته ها با عنوان ضمانت کاری و ضمانت حسن انجام کار امضا شود و هیچگونه سفته یا چک سفید را امضا نکنید.
جهت وصول سفته چه اقداماتی باید انجام دهیم؟
چنانچه وجه سفته در موعد مشخص آن پرداخت نشود، دارنده سفته میتواند ظرف مدت ١٠ روز علیه صادرکننده آن واخواست یا شکایت نماید. برگههای چاپی واخواستنامه در بانکها و همچنین دادگستری موجود میباشد. لازم است که در واخواست، رونوشت کامل سفته نوشته شده و دستور پرداخت وجه سفته نیز در آن ذکر شود.
لازم به ذکر است، عدم وجه پرداخت سفته برخلاف چک، جرم به حساب نیامده و مجازات کیفری نیز در پی نخواهد داشت و جهت انجام اقدامات آن لازم است که به دادگاه حقوقی مراجعه شود
صدور سفته در چارچوب قوانین سفته به سه شکل امکانپذیر است!
۱- سفته به حواله کرد: چنانچه در سفته عبارت به حواله کرد قید شود، گیرنده این امکان را خواهد داشت که سفته را به شخص دیگری نیز انتقال دهد.
۲- سفته به نام شخص معین: نام شخص معینی در سفته درج میشود.
۳- سفته در وجه حامل: سفته در وجه حامل، بدین معناست که هر شخصی که سفته را در دست داشته باشد، درواقع مالک سفته خواهد بود.
خوب است بدانید که چنانچه در سفته نام شخصی درج نشده باشد، سفته در وجه حامل به حساب میآید.
طبق قوانین سفته، اگر سفته مفقود شد، چه کنیم؟
چنانچه دارنده، سفته را مفقود نماید، لازم است که سریعا به دادسرا مراجعه کرده و با ذکر مشخصات سفته، مفقود شدن آن را اطلاع دهد.
آیا خسارت تأخیر تادیه در سفته قابل مطالبه میباشد؟
بله اما تحت شرایطی! مطابق با قوانین آیین دادرسی مدنی ما میتوانیم، خسارت تاخیر تادیه در سفته را در صورت وجود شرایطی که در ذیل به آن میپردازیم، بر اساس حقوق متهم طبق آیین دادرسی کیفری و حقوقی مطالبه نماییم.
۱- چنانچه دارنده سفته تقاضا نماید.
۲- چنانچه شاخص قیمت سالانه تغییر فاحشی داشته باشد.
۳- چنانچه صادرکننده با وجود توانایی مالی از پرداخت وجه سفته امتناع نماید.
حال با تمامی نکات بالا در زمان ارائه و یا دریافت سفته میتوانید دقیق تر عمل کرده، همچنین از مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.قابل ذکر است سفته، یکی از پر اعتبار ترین ابزار اعتماد بین کارفرما و نیروی کاری است که در مطالب بعدی به آن اشاره خواهیم کرد.
سوالات خود را در مورد قانون سفته پایین همین مقاله میتوانید بپرسید و کارشناسان ما در سریع ترین زمان ممکن پاسخ شما را خواهند داد.
نحوه ابطال سفته
ابطال سفته یا هر سند تجاری بر اساس قانون ۳۲۲ تا ۳۲۴ قانون تجارت مورد بررسی است.
قوانین مربوط به اسناد رسمی سفته در صورتی که در وجه حامل باشد یعنی اسم شخص خاصی در سفته درج نشده باشد ، شامل قوانین و مقررات یکسانی است. سفته قول پرداخت مبلغ معینی است. این یک سند قانونی است که به طور داوطلبانه توسط دو یا چند طرف امضا شده است. یادداشت ها قراردادهای الزام آور هستند و شامل اطلاعات مختلفی مانند کل مبلغ سررسید، تاریخ سررسید و هدف یادداشت است.برای مثال، یکی فرد میتواند برای راهاندازی یک کسب و کار کوچک ۵۰ میلیون تومان قرض بگیرد و سفتهای را امضا کند که قول میدهد وام را به صورت یکجا در سه سال پرداخت کند. ابطال سفته مستلزم همکاری قول دهنده است. شخصی که قانوناً حق دریافت وجه وام تضمین شده توسط سفته را دارد.
مرحله اول :
سفته و تسویه حساب را به وکیل سفته نشان دهید. تأیید کنید که تسویه حساب منجر به لغو سفته در انتظار همکاری با قولدهنده خواهد شد.
یک نامه «بطلان سفته» بنویسید یا از وکیل بخواهید یک نامه برای شما بنویسد. سفته باید شامل جزئیات اصل سفته باشد و همچنین نشان دهد که اصل سفته به درخواست هر دو طرف باطل می شود. از متعهد بخواهید با حضور در دفتر اسناد رسمی سند را امضا کند. همچنین از متعهد بخواهید که روی اصل سفته “باطل” بنویسد و سند را جلوی سردفتر امضا کند. هر پولی که در تسویه حساب وعده داده شده را به وعده دهنده بپردازید.
ابطال سفته گم شده
اگر سفته را گم کردید، نیازی به وحشت نیست، اما باید بدانید که چه اقداماتی برای برقراری مجدد سفته انجام دهید. این برای محافظت از سفته گم شده شما ضروری است.
اقدام مقدماتی
اولین قدم شما جستجوی کامل سفته است. همچنین هرگونه کپی از برگه و هرگونه اصل یا کپی اسناد مرتبط مانند رهن یا قرارداد تضمینی، جدول استهلاک و مکاتبه با وام گیرنده در مورد سفته را جستجو کنید. اگر سفته یا اسناد مربوطه را در رایانه در قالب پردازش متن، اسکن شده یا عکس دیجیتال ذخیره کرده اید، کپی را چاپ کنید.
همچنین مهم است که سریعاً گیرنده را از گم شدن برگه اطلاع داده شود و درخواست اجرای سفته جدید شود. معمول است که در سفته ها شرطی وجود داشته باشد که وام گیرنده را ملزم می کند در صورت مفقود شدن اصل برات، سند جدیدی را اجرا کند.
نحوه برقراری مجدد سفته گمشده
به همراه سفته جدید، باید سندی به نام تعهدنامه سفته گمشده و غرامت را اجرا کنید. هدف اصلی مبایعه نامه مفقودی سفته و غرامت، حمایت از وام گیرنده است. این اطمینان را می دهد که وام گیرنده در قبال اصل و یادداشت جدید مسئولیتی نخواهد داشت و هیچ هزینه ای در رابطه با اجرای برگه جدید متحمل نخواهد شد.
جلوگیری از بین رفتن سفته
سفته اصلی و هرگونه اسناد مرتبط مانند رهن، قرارداد تضمینی یا برنامه پرداخت مستهلک شده باید در مکانی امن نگهداری شود. این ممکن است یک صندوق امانات، گاوصندوق، یا سایر امکانات ذخیره سازی امن باشد. کپی مدارک باید تهیه شود و در مکانی جدا از اصل نگهداری شود. تصاویر اسکن شده یا عکس شده از اسناد نیز می توانند در یک فایل کامپیوتری نگهداری شوند. حتی در صورت مفقود شدن اصل یادداشت، می توان از سایر اسناد اصلی یا رونوشت ها برای اثبات وجود وام استفاده کرد.
برای سفته معتبر چه چیزی لازم است؟
سفته همیشه باید با دست نوشته شود. این باید شامل تمام عناصر اجباری مانند نام قانونی گیرنده و نام سازنده، مبلغ قرض شده / قابل بازپرداخت، شرایط کامل قرارداد و مبلغ کامل مسئولیت، در کنار سایر عناصر باشد.
چه چیزی سفته را غیرقانونی می کند؟
سفته یک قرارداد است، یک توافق الزام آور که شخصی مبلغی پول به تجارت شما بپردازد. اما در برخی شرایط – اگر یادداشت تغییر یافته باشد، به درستی نوشته نشده باشد، یا اگر شما حق مطالبه بدهی را ندارید – در این صورت، قرارداد باطل می شود.
وقتی سفته پرداخت نشود چه اتفاقی می افتد؟
سفته اسناد قانونی لازم الاجرا هستند. شخصی که نتواند وامی را که در سفته ذکر شده است بازپرداخت کند، میتواند داراییای که وام را تضمین میکند، مانند خانه، از دست بدهد یا با اقدامات دیگری روبرو شود.
آیا می توانید سفته را باطل کنید؟
قبل از ابطال سفته، وام دهنده باید با شرایط ابطال آن موافقت کند. یک سفته خوب تنظیم شده و مفصل می تواند به طرفین درگیر کمک کند تا از اختلافات، سوء تفاهم ها و سردرگمی های آینده جلوگیری کنند. هنگام ابطال سفته، این فرآیند به عنوان آزادسازی برات نامیده می شود.